Slipjacht Wiemesmeer is cultuurhistorisch jachtspel en oogstrelend openluchttheater

Mensen wat een event! De slipjacht in het Belgische Wiemesmeer (gemeente Zutendaal) is een van de grootste, langste en meest spectaculaire openlucht toneelstukken in de Benelux. In de ‘Chasse à cour anno treden jachtruiters in het jachtspoor van de Rally Campine en ‘Grand Veneur’ Prins Amaury de Merode. Ruim 2000 toeschouwers proberen per koets, fiets of bus de jacht via gebaande paden te volgen.

Een waterig zonnetje beschijnt op spectaculaire wijze de oogstrelende herfstkleuren in Nationaal Park der Hoge Kempen. Jachthoornblazer Valère Nouwen spitst zijn oren. Vanuit het bos dringt het geluid van blaffende honden en paardenhoeven. Fieldmaster annex Sonneur Valère Nouwen blaast op zijn Franse jachthoorn. De jacht in Wiemesmeer wordt, naar Frans voorbeeld, opgeluisterd door jachthoornblazers, of Sonneurs, die de verschillende fasen van het jachtspel muzikaal vertellen op hun Trompe de chasse. Amper een minuut later schieten 25 prachtige honden uit het bos. Het zijn Anglo-Français Tricolores, een kruising tussen de Engelse Foxhound en de Franse Blanc et Noir. Ruim dertig ruiters op dampende paarden volgen, hebben moeite om in het spoor van de doortrainde honden te blijven.

De Anglo-Français Tricolores zijn zichtbaar in hun element. De honden mogen dan ook doen wat ze het allerliefste doen: hun natuurlijk jachtinstinct volgen. Nouwen kijkt ademloos van bewondering toe, gaan zichtbaar op het in inderdaad schitterende schouwspel. “Het geluid van de honden en de paarden, de tranen springen altijd weer in de ogen als ik dat hoor”, zegt het oudste lid van de organiserende St. Hubertus Slipjacht vereniging.

Slipjacht is imitatie van de Vossenjacht. De slipjacht volgens de traditie van de Franse ‘Venerie’, is een imitatie van de vossenjacht zoals die vooral in Engeland en Ierland plaatsvindt. Door een in vossenmest gedrenkte lap over de grond te slepen wordt kort voor de aanvang van de jacht door een sliptrekker een reukspoor gelegd. Door het leggen van lussen en haken in de natuur wordt geprobeerd om de mogelijke gedragingen van de vluchtende vos te intimideren. De jachthonden jagen dus feitelijk op ‘niets’. Ze zijn echter vanaf hun geboorte getraind om alleen het vossenspoor te volgen. De prachtbeesten laten zich door niets van het spoor afbrengen, dus ook niet door andere verleidelijke wildgeuren.

Chasse à cour voert mens en dier terug naar de ‘oorsprong’

 De meute volgt haar natuurlijk jachtinstinct en is gedreven om de zoekpuzzels in hoog tempo op te lossen. De Master, die verantwoordelijk is dat de meute gedisciplineerd is en goed jaagt, Huntsman Bjorn van Vlerken die verantwoordelijk voor de meute 352 dagen per jaar verzorgt en traint en de assisterende Whippers-in zorgen ervoor dat het ‘Pack’ zoveel mogelijk bij elkaar blijft. “De honden trainen dagelijks 20 km en zijn in topconditie. De paarden zouden hen mogelijk nog kunnen volgen maar voor het gros van de ruiters wordt het na een aantal uren ondoenlijk. De ruiters, trachten zoveel mogelijk van het prachtige jachtspel te volgen, terwijl zij zo veilig mogelijk door het terrein rijden”, zegt Nouwen.

De Fieldmaster die tijdens de slipjacht verantwoordelijk voor de gedragingen in het veld en het hele jachtspel in goede banen moet leiden, spreekt uit ervaring. 35 jaar lang was hij Nouwen zelf een gedreven jachtruiter. Tot zijn verdriet is dat voltooid verleden tijd sinds hij twee jaar geleden tijdens een val met zijn paard zijn dijbeen brak. Zijn energie steekt hij sindsdien nog nadrukkelijker in zijn jachthoorn. De jacht (“het is mij nooit gegaan om het doden van dieren”) zit dan ook als een onuitroeibaar virus in zijn bloed. Over de oorsprong van de jacht in Wiemesmeer weet Nouwen werkelijk alles te vertellen.

Prins Jean de Merode, Grootmaarschalk van het Hof, startte in de jaren dertig van de vorige eeuw met de Venery (jacht) in de regio. Merode had dan ook niet alleen een kasteel in Westerlo, maar ook een uniek domein met o.a. 1500 ha bos in Westerlo, Averbode, Laakdal, Herselt, Tessenderlo, Geel en Scherpenheuvel-Zichem. Het domein, het na Park Midden Limburg grootste aaneengesloten natuurgebied in Vlaanderen, werd in 2001 voor 22 miljoen euro aangekocht door het Vlaamse Landmaatschappij  (VLM) bestaat aaneensluitende deelgebieden met klinkende namen zoals Varendonk, Hertberg, Kwarekken, Beeltjens, Helschot. Deze laatste naam inspireerde schrijver Willem Elschot overigens ook voor zijn pseudoniem. Het domein de Merode is ook het land van ‘de Witte van Zichem’ waarmee schrijver Ernest Claes zijn verbondenheid met de streek uitdrukte.

Rally Campine . Tijdens de tweede wereldoorlog kwam er een voorlopig einde aan de jachttraditie. Zoon Prins Amaury de Merode, erfelijk opperjachtmeester van Brabant blies de Rally Campine weer nieuw leven in. In het jachtseizoen, van november tot Pasen, zoals dat in Frankrijk nog steeds gebeurd, organiseerde de ‘Grand Veneur’ de wekelijks de lange jacht te paard. Gejaagd werd op haas en later ree. In de jaren zeventig van de vorige eeuw werd de jacht in Vlaanderen onder druk van natuurorganisaties en dierenbeschermers verboden. “In Wallonië gebeurde dat pas in 1995”, zegt Nouwen met veelbetekenende blik.  

Sint Hubertus Vereniging zet familietradities van De Merode’s voort

en Valère Nouwen anticipeerde razendsnel op het door jagers onbegrepen besluit. Het Volksempfinden heeft het m.i. ten onrechte gewonnen van de ratio. Men is quasi voorbij gegaan aan het nut van de jacht en de rol van de jager in het faunabeheer. Overwegend zwakke of oude dieren worden gedoseerd uit de natuur gehaald, dat is in feite een natuurlijke selectie”). En dat op twee fronten. “Het jachtgebied van de Merode’s, dat zich uitstrekte van Lanaken tot Zutendaal en de As Maasmechelen werd in de jaren zeventig doorsneden door de aanleg van nieuwe wegen zoals de autosnelweg E313 Zolder/Lummen Aachen. Vandaar dat ze een nieuw jachtgebied moest zoeken. Dat vonden ze in Neeroeteren, Maaseik, Meeuwen Gruidrode. Daar hebben wij als vereniging ook nog enkele jaren deelgenomen. Parallel daaraan organiseerden we ook slipjachten.”

Verklarend: “In mijn achterhoofd wist ik dat de jacht binnen enkele jaren verboden zou worden. Eind jaren zestig werden we met de jachthoornkring “De Gezellen van Sint-Hubertus” uit Wiemesmeer her en der in Nederland gevraagd om Slipjachten te komen opluisteren met hun jachthoornklanken. Zo kwamen we ook in contact met de slipjacht Udenhout. Zij bleken bereid om met hun equipage en meute (De Veluwe Hunt) ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan van de Sint Hubertusviering Wiemesmeer (1972) een slipjacht te komen verzorgen in Wiemesmeer. Dat was dus de start. Anno heden is de slipjacht niet meer weg te denken.” De zogenaamde sherrystop in Nationaal Park der Hoge Kempen en de afsluitende ‘Kill’ in Wiemersmeer, waar de honden als beloning, de vos – vermomd als koeienpens – mogen verorberen zijn altijd weer publieke highlights.

Een traditie met een rijk verleden  

“Jagen achter de meute is niet alleen een sport, het is ook een traditie met een rijk verleden. Voor de oudere generatie is het een rendez-vous de la chasse, een ode aan de vreugde ook! Voor de jongere generatie is het cultuurhistorische jachtspel een feest van ontdekking”, slaat Guy Lemmens, ervaren en gepassioneerd  jachtruiter en voormalig langjarig voorzitter van de St-Hubertus Slipjacht Vereniging, de spijker op de kop.

De mooiste Vèneriehoed 

Spiegeltje-spiegeltje aan de wand, welk meisje heeft de mooiste Vèneriehoed van het land. Tijdens het Vènerieweekend worden deelgenomen aan een hoedenwedstrijd met als thema de herfst of de jacht. Na een aarzelende start in het eerste jaar is de hoedjesdag in Wiemesmeer ondertussen dusdanig populair dat het beeld doet denken aan de vermaarde Hoedjesdag op Royal Ascot. Tal van dames steken hun energie gestoken in vervaardigen van heuse eyecatchers. Tussen de verrassende hoofdbedekkingen met herfst- en jachtaccessoires tref je altijd hele bijzondere. Vaker zijn er ook bijzondere verhalen aan verbonden.

Jachthoornconcert La Vènerie’

Voorafgaande aan de spectaculaire slipjacht in Wiemesmeer-Zutendaal staat zaterdagavond 27 oktober om 20.00 in de Sint Jozefkerk in Wiemesmeer weer een fantastisch jachthoornconcert op het programma. Uitvoerders zijn de Jachthoorngroep Les Echos de Ciergnon o.l.v. Emmanuel Clacens.Solisten: Dimitry Donders, Wim Luykx en Emmanuel Clacens. Het concert wordt ingeleid door ‘Les amis’ uit Wiemesmeer. Beklijvend sluitstuk van het concert is de uitvoering van ‘Le Chant Final’, van Hubert Heinrich, gespeeld en gezongen door alle in de kerk aanwezige blazers. Entree, incl. consumptie 15 euro.

VIP-ARRANGEMENT.

17.30u: Gastronomisch driegangen diner in restaurant Corneille (Stiemerheide) bestaande uit aperitief en wildmenu met wijnarrangement. Na het diner shuttledienst van en naar het concert en een gereserveerde plaats voor het concert. Kostprijs € 95. Inschrijven via www.sinthubertusfeesten.be of tel : 0032-479 42 43 40.

——————————————————————————————————————

ST-HUBERTUSFEESTEN WIEMESMEER-ZUTENDAAL

PROGRAMMA

ZATERDAG 20 OKTOBER

11u00 Initiatiejacht, ‘oefenjacht’ voor jonge en onervaren jachtruiters. Locatie: ingang van het militair domein (Leutsestraat)

VRIJDAG 26 OKTOBER

20u30 Huntball met optreden van ‘Trio Bluf’ in zaal Posthalt, vvk Lindenhof Café-brasserie, Café Jachthoorn, Kapper Ludwig en alle bestuursleden

ZATERDAG 27 OKTOBER

17u30 VIP-arrangement met gastronomisch driegangen diner bij restaurant Corneille, shuttledienst naar het concert, inclusief gereserveerde plaats.

20.00 Jachthoornconcert “La Vènerie” 2018 in de kerk van Wiemesmeer met oa. Les Echos de Ciergnon o.l.v. Emmanuël Clacens, het solistentrio Dimitri Donders, Wim Luycks en Emmanuël Clacens.

 21.30 Receptie in zaal Posthalt

ZONDAG 28 OKTOBER

SLIPJACHT WIEMESMEER

8.30 Uitgebreid ontbijt geserveerd in zaal Posthalt.

9.00 Kunstzinnige Sint-Hubertusviering in de Sint-Jozefskerk te Wiemesmeer, met optreden van oa. de Koninklijke Gezellen van Sint-Hubertus Wiemesmeer

10.00 Ontvangst van de deelnemende ruiters en briefing in zaal Posthalt

11.00 Opzadelen van de paarden en tuigen van de jachtspannen

11.30 MEET: Presentatie en zegening van de meute, de Huntstaff, de ruiters en jachtspannen, gevolgd door een woord van de pastoor, de voorzitter en de burgemeester

11.45 Vertrek van de jachtstoet. Sympathisanten kunnen de jacht per fiets of met de VIP-bus volgen.

15.00 Sherrystop aan de ingang van het militair domein (Leutsestraat). De Sherrystop is open van zodra de jachtstoet vertrokken is.

17.00 Kill: ceremonieel einde van de jacht waarbij de honden een koeienpens als beloning voor hun goede werk krijgen. Aan de kill is een gezellig jachtdorp gebouwd waar tot 24.00 nog van de geweldige ambiance kan genoten worden.

18.00 Jachtmaal in zaal Posthalt, een uitgebreid menu gevolgd door de Afterhunt om in goede sfeer deze geweldige dag te beëindigen.

ZATERDAG 03 NOVEMBER

SINT HUBERTUS PLECHTIGHEDEN

08u00 Jagersmis in de Sint-Jozefskerk te Wiemesmeer opgeluisterd door Jachthoornkring de Gezellen van Sint Hubertus en Pleshoorngroep Horrido

10u00 Plechtige eucharistieviering in de Sint-Jozefskerk te Wiemesmeer opgeluisterd door zangkoor Berk en Brem en Jachthoornkring de Gezellen

van Sint Hubertus

11u00 Jachtstoet met de meute van Rallye Persévère richting de Lourdesgrot, aldaar zegening van het woud en de meute, gevolgd door een gezellige receptie

13u00 Sint-Hubertusbanket in zaal de Posthalt (inschrijven via www.sinthubertusfeesen.be)

17u00 Einde banket, afsluiten van de Sint-Hubertusfeesten

DOORLOPEND VANAF 10.00,

SINT HUBERTUSPLEIN WIEMESMEER

SINT HUBERTUSTOOG De gezelligste toog van Wiemesmeer, foodtrucks en verwarmde tenten

SINT HUBERTUSWANDELING Uitgestippelde wandeling van 6 of 12 km. Bij de langste tocht voorzien we een stop bij het Sint Hubertusbeeldje

SINT HUBERTUS RUITEREN

KOETSENTOCHT Volledig onverharde tocht van 20 km door de Zutendaalse bossen met een gezellige stop met soep en drank

SINT HUBERTUS MTB TOCHT  Ca 30 km deels over het MTB parcours van het Nationaal Park Hoge Kempen

Inschrijven voor

-Deelname ruiter Slipjacht

– Ontbijt en/of Jachtmaal

– Jachthoornconcert en/of VIP arrangement

– VIP bus

– Sint-Hubertusbanket 3 november   www.sinthubertusfeesten.nl

Foto’s geleverd door Torena Publiciteit