Hij is van 7 juni 1995, nu dus 25 jaar oud, of beter jong. Hij is geboren en getogen in Heerlen. Na zijn VWO studeerde hij aan de universiteit van Maastricht, waar hij de bachelor Gezondheidswetenschappen en de master Bewegingswetenschappen heeft gevolgd. Inmiddels woont hij in Arnhem, dat brengt zijn topsportstatus als handbiker met zich mee. Hij wil naar de Paralympics in Tokio, in 2021. Nog wat sponsoring is welkom.  Als we hem vragen een omschrijving van zijn eigen persoon te geven, spreekt hij, geholpen door zijn zusje, van een gedreven iemand, die er voor meer dan 100% voor gaat, een perfectionist noem je zo iemand, van een mens die moeilijk ‘nee’ kan zeggen, een man die denkt in kansen en niet in onmogelijkheden. ‘Kan ik niet, dat ken ik niet’, is zijn slogan.  Hij heeft een lichamelijke beperking, genaamd congenitaal reductiedefect aan het linkerbeen. We hebben het over Mitch Valize, die ons uitvoerig te woord stond.

Mitch Valize heeft dus een lichamelijke beperking. Niemand weet beter hoe dat zit dan hijzelf. Wij vragen naar het verhaal erachter en wat de impact is. Mitch steekt van wal: ,,Meteen na mijn geboorte zagen de artsen en verpleegkundigen dat er iets niet klopte met mijn linkerbeen. Na vele onderzoeken kwam men erachter dat mijn linkerbeen vanaf het bekken niet goed ontwikkeld is. Heel simpel gezegd is mijn bekken links kleiner dan rechts. Ook het boven- en onderbeen zijn links korter dan rechts. Daarnaast mis ik het kuitbeen links. Dat is niet zo erg, want je kunt prima zonder door het leven. Gelukkig is mijn kniegewricht wel compleet. Daardoor kan ik gewoon lopen, maar door het lengteverschil wel met een prothese. Als kind had ik ook nog een voetje aan mijn linker onderbeen zitten. Dat heb ik enkele jaren geleden laten weghalen. De voet had geen functie meer, want lopen kon ik er toch niet meer mee, en zat een goedwerkende prothese in de weg. Met het oog op de toekomst was het daarom de beste keuze. Het grote voordeel van mijn beperking is dat het aangeboren is. Ik weet niet beter dan dat ik met een beenprothese loop. Klinkt gek, maar ik zou niet weten wat ik met twee normale benen moet. Voor mij is mijn huidige situatie de normale situatie. Het voelt niet gek, die prothese is een onderdeel van mij. Als ik met een lange broek loop, valt het de meesten ook niet op. Misschien zien ze dat ik een beetje anders loop dan anderen, maar wie loopt er nu perfect? In de zomer word ik er meer aan herinnerd dat ik met een beenprothese loop, wanneer ik door veel mensen wordt aangekeken. Dat ik er zo goed mee omga heb ik aan mijn ouders te danken. Zij hebben mij gelukkig van begin af aan als een normaal kind behandeld en opgevoed. Ik had geen priviléges, zoals altijd maar gedragen worden. Nee, ook ik moest gewoon zelf lopen met de prothese. Dat heeft me zelfs zo gevormd dat ik nooit zonder prothese ergens heen ga. Dan voel ik me ‘naakt’. Het klopt dan gewoon niet, er ontbreekt iets, het plaatje is niet compleet.”

De voetballer Mitch Valize

Beperking of niet, Mitch Valize begon met voetballen. Dat deed hij Bekkerveld in de F-jeugd. Hoe het verder verliep vertelt hij zelf: ,,Ik heb mijn hele voetbalcarrière gespeeld bij Bekkerveld in Heerlen. Ik ben, net als de meeste jongens en meiden, begonnen met voetballen in de F-jeugd. Na één jaar in de verdediging te hebben gestaan, heb ik de overstap gemaakt naar het doel. Gelukkig was mijn trainer Sjoerd zelf ook keeper, dus hij heeft mij alle kneepjes van het vak geleerd. Na alle jeugdcategorieën doorlopen te hebben, ben ik op mijn 18e gestopt met voetballen. Ik merkte al een tijdje dat 90 minuten keepen fysiek een beetje te zwaar werd voor mijn linkerbeen. Misschien komt het ook omdat ik naast het zelf voetballen al een tijdje scheids was bij de jeugd.”

Waarom scheidsrechter?

Er zijn niet echt veel voetballers die scheidsrechter worden. Niet zo raar ook, als je bedenkt wat je als arbiter zoal te horen krijgt binnen en -vooral- van buiten de witte lijnen. Toch zijn er altijd nog mensen te vinden die het willen doen. De beweegredenen zijn divers. Mitch heeft er eentje die wij nog niet gehoord hadden, tenminste als hij het zich goed herinnert. Hij legt uit: ,,Ik weet al niet meer precies waarom ik ben begonnen met fluiten. Het was een soort van weekendbaantje voor mij. In plaats van in de supermarkt vakken te vullen, floot ik de jeugd. Veel leuker toch. Daarnaast heb ik ook altijd de drive om iets beter de doen dan anderen. Ik ergerde me groen en geel aan al die scheidsrechters op de amateurvelden, maar ook op de profvelden, die voor elke schijt op die fluit blazen. Voetbal is een contactsport en naar mijn mening gaan we steeds meer op weg naar een mietjessport waarin niks meer mag. Ik ben meer fan van de stijl van Bas Nijhuis. Ook nu had ik geluk dat we binnen Bekkerveld in de persoon van John Janssen de ideale man hadden om jonge scheidsrechters te begeleiden. John is zelf actief geweest als scheidsrechter in het betaald voetbal hij liet me mijn eigen stijl ontwikkelen, het was niet nodig om voor alles te fluiten. Voel de wedstrijd aan, het belangrijkste is dat die kids plezier hebben in het spelletje. En dat merkte je ook, de jonge voetballertjes vonden het fantastisch dat het spel niet de hele tijd stil lag. De trainers en ouders daarentegen vonden het maar niks, maar goed dat is bijzaak, het gaat natuurlijk om de kinderen.”

Handbiken: het begin

Veel jongens gaan op jonge leeftijd sporten. Dat gaat eigenlijk vanzelf, van vandaag op morgen zeg maar. Soms komt ook iets ook min of meer toevallig op iemands weg en moet het plezier langzaam aangewakkerd worden. Mitch Valize begon met handbiken. Hoe kwam hij op dat idee, vroegen wij ons af. Het blijkt te zijn gebeurd in 2015. Mitch: ,,In de zomer van 2015 ben ik voor het laatst geopereerd aan mijn been. Tijdens de revalidatie bij Adelante die toen volgde heb ik voor het eerst kennis gemaakt met de paralympische sport. Aangezien ik door enkele kleine complicaties nog niet meteen met een prothese mocht lopen, moest ik voor het eerst in mijn leven zonder mijn ‘steun en toeverlaat’ gaan sporten. Om conditioneel toch fit te blijven, was de enige optie: handbiken. Je hebt er immers geen benen voor nodig. Ik stapte voor de eerste keer die fiets in met de gedachte, dit doen we een paar weken, misschien een paar maanden, en dan ga ik weer lekker mijn eigen ding doen. Naarmate ik meer tijd in die bike doorbracht, begon ik het ook steeds leuker te vinden. Helemaal toen ik gevraagd werd om voor het team van Adelante deel te nemen aan een wedstrijd in Oostenrijk, de Handbike Battle. Toen besloot ik er vol voor te gaan. Inmiddels zijn we vijf jaar verder, rijd ik in de Nederlandse selectie en behoor ik tot de wereldtop in het handbiken. Daarnaast heb ik overigens ook nog enkele andere sporten in mijn revalidatieperiode uitgeprobeerd, maar die zijn het uiteindelijk niet geworden. Zo heb ik nog met een blade hardgelopen. Ook heel vet! En heb ik enkele maanden aan zitvolleybal gedaan. Ik kwam natuurlijk uit het voetbal, dus dacht: een teamsport moet me altijd wel liggen. Bovendien was ik keeper geweest, balgevoel had ik wel al een beetje. Uiteindelijk heb ik toch voor het handbiken gekozen. Als het om topsport gaat past een individuele sport beter bij mij. Ook kreeg ik veel meer mogelijkheden en een beter toekomstperspectief bij de wielerbond dan bij de volleybalbond.”

Foto privé album van Mitch Valize

Palmares, podiumplekken één, twee en drie

Mitch Valize heeft ons al verteld dat hij zo’n vijf jaar actief is in het handbiken. Wie de website van de KNWU bestudeert, vindt al snel de successen van Mitch in zijn geliefde discipline. En dat zijn er niet weinig, mogen we wel zeggen. Een hele waslijst eigenlijk. Maar dat zijn droge gegevens. Om er een gevoel bij te krijgen, laten we Mitch zelf verhalen. Hij steekt van wal: ,,Met stip bovenaan staat de wegwedstrijd op het WK in Maniago, Italië. Het was een warme zaterdagmiddag in augustus 2018. Voor het eerst stond ik aan de start met de allergrootste namen uit de handbikewereld. Ik had me dat jaar op het laatste moment weten te kwalificeren voor het WK. Ik ging mee als knecht. Ervaring opdoen, daar ging het om. Onze kopman was regerend wereldkampioen, dus we hadden wel iets te verdedigen. Met nog één ronde te rijden, hadden we onze taak volbracht. Onze kopman Tim de Vries was met een medevluchter weggereden uit het peloton en had genoeg voorsprong om voor de overwinning te strijden. Ik kreeg op dat moment van de bondscoach te horen dat ik mee mocht sprinten voor de derde plaats. In de laatste kilometers wist ik alle crashes te ontwijken en reed ik in de ideale positie voor de sprint. En dan (het is alsof Mitch het herbeleeft): met nog 100 meter te gaan geef ik alles wat ik nog in mij heb en spurt ik van de 5e naar 3e plek. Een bronzen medaille en dat op mijn eerste WK. Alles zat die dag mee: het parcours, de weersomstandigheden en mijn vorm. Een dag om nooit te vergeten.

Op de tweede plek staat toch wel het NK in datzelfde jaar. Een maand na het WK reden we het NK handbiken in het Vondelpark in Amsterdam. Geheel tegen de verwachting in wist ik daar onze kopman en huidig wereldkampioen in de sprint te verslaan. Wederom zat ik goed gepositioneerd. Deze keer zat ik al vrij vroeg van voren en ging ik als eerste de sprint aan. Op de meet wist ik alles en iedereen voor te blijven. De eerste wedstrijd die ik van mijn landgenoten – en directe concurrenten voor een plek voor de Paralympische Spelen van Tokio – won. Nederlands Kampioen handbiken was toch wel de kers op slagroomtaart van 2018.

Dan gaan we naar plek drie van de mooie herinneringen in mijn belevingswereld. Die gaat naar de tijdrit van de wereldbekerwedstrijd in Corridonia, Italië. In 2019 mochten we terug naar Italië voor een internationale wedstrijd. Het parcours lag me nog beter als dat van Maniago. Lekker veel hoogtemeters, lange gelijkmatige klimmen en zelfs een aankomst bergop. Beter kon haast niet. Normaal ben ik echt geen uitzonderlijke tijdrijder, maar nu waren er zelfs kansen op de winst. Als een van de laatste handbikers ging ik van start. De ene na de andere concurrent haalde ik tijdens de stukken bergop in. En hoe dichter ik bij de finish kwam, des te uitbundiger het publiek langs de kant werd. Pas op de laatste klim riep een Nederlandse fan dat ik op koers lag voor de overwinning. Dat gaf me nog meer energie om even een tandje zwaarder te schakelen. Uiteindelijk was mijn prestatie die dag goed genoeg voor de zilveren medaille, op slechts 6 seconden van de winnaar. Je zou zeggen dat is balen, maar om zo dicht achter meervoudig paralympisch en wereldkampioen Alessandro Zanardi te finishen gaf mij eerder het gevoel dat hoort bij een overwinning dan bij een teleurstelling.”

 

Klimgeiten, spierballen en knechten

Als men aan handbiken denkt, dan komen beelden voren van mensen die veel kracht in hun armen hebben. Het is immers geen sinecure zo’n bike over grote afstand voort te bewegen, zeker als het ook nog eens vaker bergop gaat. De meeste mensen denken bij handbikers dan ook al snel aan brede, gespierde mannen met armen als kanonskogels. Dat geldt absoluut niet voor onze interviewpartner. Hij zegt: ,,Ik ben het tegenovergestelde, een lange smalle kerel, zonder die kanonskogels. Maar pas op, schijn bedriegt! Ook ik heb genoeg power in mijn armen zitten. Mijn lichaamsbouw zorgt er wel voor dat ik heel makkelijk kan klimmen. Dus ja, ik ben wel een klimgeit te noemen. Ik vind het ook heel leuk om te doen. Die lange, rechte wegen vind ik maar niks. Geef mij maar een lekker lopende klim. Trainen in de heuvels of bergen vind ik ook veel aantrekkelijker, met de vele afwisseling die je er hebt. Als het dan ook nog in een warm klimaat is, ben ik een blij man.

Binnen de Nederlandse selectie ben ik een van de jongste renners. Logischerwijs ben ik dan ook een van de knechten wanneer we als TeamNL aan de start van een wedstrijd of toernooi staan. Dat betekent niet dat ik nooit voor eigen kansen kan gaan. Met mijn goede klimcapaciteiten ben ik een van de renners met een beschermde status of vrije rol, het is maar hoe je het wilt noemen, bij een wedstrijd met veel hoogtemeters. Ik moet trouwens zeggen dat het mij niet uitmaakt of ik als knecht of kopman aan de start van een wedstrijd sta. Ik heb net zoveel plezier en motivatie wanneer ik als knecht ervoor kan zorgen dat mijn kopman een goede klassering kan rijden. Bovendien gaat het voor mij niet om winnen, maar om het plezier. Natuurlijk wil je zelf ook wel eens winnen, maar zonder plezier win je nooit.”

Opkomst, ambitie, WK en Paralympics

In het voorafgaande is al verteld dat Mitch Valize vrij snel de top van zijn sport heeft bereikt. Dat is niet vanzelfsprekend. Sterker nog, het is voor weinigen weggelegd. Hoe kijkt Mitch aan tegen zijn snelle opkomst en waar kijkt hij naar uit? Hij blijkt er, om te beginnen met het eerste, genuanceerd tegenaan te kijken, getuige: ,,In mijn jaar als rookie werd ik meteen derde op het WK, dus ja, binnen no time behoorde ik tot de wereldtop. Nu is het in de paralympische sport ook wel relatief makkelijk om tot de top te behoren. Zonder dat ik afbreuk wil doen van het niveau, want dat ligt ontzettend hoog. Maar het deelnemersveld is gewoon vele malen kleiner dan in de valide sport, dus je bent al snel goed en talentvol. Maar, je weet wat ze zeggen: de top bereiken is vaak makkelijk, maar om in de top te blijven, is veel moeilijker. In mijn eerste jaar als handbiker wist de concurrentie nog weinig over me. Ik had nog niet veel wedstrijden tegen ze gereden, dus hun ogen waren ook niet op mij gericht. Dan is het altijd mooi als je weet te presteren. Echter, tegenwoordig weten ze allemaal waar mijn kwaliteiten liggen en wordt de tactiek daarop aangepast. In het begin was het wel gek om als een ‘bedreiging’ gezien te worden, maar eigenlijk is het een heel mooi compliment. Aan mij de taak om ze telkens te blijven verrassen.”

Dan komt hij te spreken over zijn ambities in de aankomende periode. Gepassioneerd gaat hij verder: ,,Op de korte termijn wil ik graag naar de Paralympische Spelen komende zomer. Het parcours in Tokio is op mijn lijf geschreven, met veel hoogtemeters op een slopend parcours. Ik sta op de longlist, maar om ook op de definitieve deelnemerslijst te komen moet ik komend jaar nog een aantal goede uitslagen rijden. Daarom is het doel voor 2021 om wereldkampioen te worden. Als me dat lukt ga ik ook alles op alles zetten voor die gouden plak op de Spelen. Op de wat langere termijn is mijn ambitie om meervoudig wereldkampioen en Paralympisch kampioen te worden. Mijn grote voorbeeld is, zoals ik eerder al aangaf, Zanardi. Deze held is het boegbeeld van de sport, heeft de sport in zijn thuisland Italië en ver daarbuiten groot gemaakt, en ik wil zijn werk voorzetten. Handbiken is zo’n mooie sport. Het verdient het gewoon dat het niveau nog hoger wordt, dat de sport nog breder en professioneler wordt, en als laatste dat het de aandacht krijgt die het verdient.”

Mindere momenten

Tot nu toe, zo lijkt, is het allemaal hosanna in het sportieve leven van Mitch Valize. Het ene hoogtepunt volgt het andere op. Maar er blijken ook mindere momenten, zo blijkt. Mitch vertelt ons over een crash tijdens een training. Bergaf, met een snelheid van 60 km/h, knalde hij tegen een muurtje. Een gebroken arm was zijn deel, waardoor hij een tijdje voor wedstrijden was uitgeschakeld. Positovo Mitch zou Mitch niet zijn als hij er de voordelen niet van inzag. Zijn visie: ,,Het gaf me een jaar extra de tijd om te trainen voor mijn eerstvolgende wedstrijd, zodat ik nog beter aan de start stond.” Datzelfde geldt voor de coronacrisis: “Waar vele topsporters balen dat alles met een jaar is uitgesteld, ben ik er best blij mee. Een extra jaar training vergroot mijn kansen. Ik heb met plezier en vol motivatie dag in dag uit mijn trainingen uitgevoerd. Lekker trainen zonder naar een bepaald doel te werken, is voor mij sowieso geen probleem. Ik ben een groot fan van lange relaxte tochten, door bijvoorbeeld het Heuvelland of de Veluwe. Puur genieten. Dit is waarom ik aan handbiken doe. Natuurlijk heeft iedereen dat extra jaar, maar de jonge talentvolle renners waar ik er één van ben, zullen een net iets grotere stap maken. Dat kan het verschil maken tussen een eerste of tweede plaats.”

Dan laat Mitch ons weten dat het WK in 2019 ook wel als een kleine deceptie werd ervaren, meer nog voor zijn omgeving dan voor hemzelf. Na zijn eerdere prestaties waren de verwachtingen hooggespannen. Zelf wist Mitch echter dat het parcours hem op voorhand vrijwel kansloos maakte. Lange rechte wegen, veel wind, geen enkele hoogtemeter. Helemaal niks voor Mitch Valize. Daar kwam bij dat Mitch die dag een echte off-day had. ,,De armen voelden aan als pudding”, zo zegt hij. Toch moest hij veel werk verrichten als knecht. Vlak voor de finale kon hij het tempo van de voorste groep niet meer volgen en zo niet meedoen in de sprint voor de prijzen. Hij werd 10e. Ondanks alles een plek in de top 10, denken wij bij ons zelf. Geen verkeerder prestatie, toch?

Eerlijke concurrentie

Wie naar sport voor mensen met beperkingen kijkt, ziet behoorlijke verschillen. Hiermee bedoelen we niet de prestaties, maar wel de beperkingen waarmee de mensen van doen hebben. In diverse sporten is dat waarneembaar. Je vraagt je dan soms af of er wel sprake is van een ‘gelijke’ strijd, of anders gezegd, van eerlijke concurrentie. Dat blijkt wel degelijk het geval. Mitch Valize: ,,In de paralympische sport werken we met categorieën zodat iedereen met dezelfde beperking tegen elkaar rijdt, wel zo eerlijk. In het handbiken hebben we vijf verschillende klassen: van H1 tot en met H5. De mensen in H1 hebben de grootste beperking en die in H5 de lichtste. Zelf zit ik in de klasse H5. Van H1 tot en met H4 rijden de handbikers in een liggende handbike. Zij hebben geen of nauwelijks beenfunctie, denk hierbij aan mensen met een dwarslaesie of met een hele hoge amputatie van de benen. In de H5-klasse zitten de mensen met een lichte beperking van het onderlichaam, bijvoorbeeld een amputatie van het onderbeen. Aangezien zij gewoon op de knieën kunnen zitten, rijden zij ook in een ander soort handbike: de kniezit handbike. Deze heeft zowel voor- als nadelen ten opzichte van de liggende variant. In de kniezitter kun je veel meer kracht leveren, omdat je naast je armen ook je romp gebruikt om de pedalen rond te draaien. Maar die zittende houding zorgt er ook meteen weer voor dat je meer wind vangt dan bij de liggende variant. Op de vlakke parcoursen wordt er door de liggers dan ook harder gereden, terwijl de kniezitters bergop weer sneller gaan.”

Sponsoring

Sporten kost geld. Je hebt immers materialen nodig, zoals kleding, attributen en noem maar op. De kosten blijven voor de betrokkenen in de meeste gevallen binnen een redelijke grens, voor iedereen betaalbaar zeg maar. Veelal in de vorm van contributie. Handbiken op niveau is een ander verhaal. Dat blijkt als Mitch ons het volgende laat weten: ,,Ik heb door mijn sportprestaties de A-status. Dit is de hoogste topsportstatus. Hiermee heb ik onder andere recht op financiële voorzieningen vanuit de overheid, zoals een minimumloon. Hierdoor kunnen we fulltime sporten en hoeven we daarnaast niet extra te werken om de boodschappen, huur en overige rekeningen te kunnen betalen. Daarnaast word ik financieel ondersteund door persoonlijke sponsoren om de sport te kunnen betalen. Handbiken is een dure sport. De handbike zelf en de onderdelen zijn allemaal ‘custom made’ producten en dus zeer prijzig. Daarnaast ga ik elk jaar meerdere keren naar het buitenland voor wedstrijden en/of trainingsstages. Dat moet ik allemaal zelf financieren. Alleen het WK wordt door de nationale bond betaald. Zonder sponsoren is het dus niet te doen. Vanaf het begin van mijn topsportcarrière heb ik het geluk gehad dat er een aantal mensen en bedrijven zijn die mij willen ondersteunen bij het verwezenlijken van mijn droom. Zelfs toen ik nog geen naam had gemaakt als topsporter. Daar ben ik ze enorm dankbaar voor. Mocht ik straks op de hoogste trede in Tokio staan, dan zijn zij onderdeel van het succes. Zonder hen beschikte ik niet over het beste materiaal en had ik me niet op de beste manier kunnen voorbereiden.”

Oproep

Wij als redactie zeggen Mitch dank voor de uitvoerige beantwoording van onze vragen en geven hem het laatste woord. Mitch doet een oproep: ,,Ik ben nog opzoek naar nieuwe sponsoren. Wil jij nou onderdeel worden van mijn ‘Road to Tokio 2021’ en de daaropvolgende ‘Road to Paris 2024’? Neem dan contact met mij op!”

Foto’s®Parkstad Actueel/Lucho Carreno

 

Geef een reactie