Pencak Silat, de moeder van alle vechtsporten, is ongekend populair in Indonesië. De spectaculaire film The Raid bracht de eeuwenoude krijgskunst in 2015 terug voor het voetlicht. Ruim een miljoen Indonesiërs keken de The Raid in de bioscoop; een recordaantal voor een Indonesische film. Ook een internationaal miljoenenpubliek leerde het even mystieke als spectaculaire Pencak Silat in de bioscoop kennen. 

Pencak Silat werd al beoefend toen in de 14de eeuw de koningen van het Majapahit-tijdperk over Java heersten. Krijgers van de diverse koninkrijken in de archipel gebruikten het destijds om elkaar te bevechten. In Sumatra noemde men het ‘Silat’, op Java ‘Pencak’. Er waren gevechten in dorpen en steden en wedstrijden voor artistieke uitvoering. Tijdens huwelijken en officiële bijeenkomsten werden er demonstraties gegeven. Ook menigeen van de oudere 80.000 Indischmensen die nu in Limburg wonen, maakten er in zijn of haar jeugd kennis mee. 

Door de verscheidenheid van de Indonesische eilanden ontwikkelden zich talloze stijlen   

De verscheidenheid van de eilanden in voormalig Nederlands-Indië maakte dat zich talloze stijlen ontwikkelden. Strijders in het bosrijke Sumatra hingen laag bij de grond om zich te verdedigen tegen wilde dieren. In het dichtbevolkte Java werd veel geschopt, om menselijke vijanden op afstand te houden. In Jakarta waren van oudsher veel invloeden van buitenaf en is de stijl beïnvloed door Chinese vechtsporten. Dat leidde tot veel korte handbewegingen en nauwelijks trappen.

Pas bij de derde klap sla je terug, genadeloos!  

Het resultaat is een veelzijdige krijgskunst die sierlijkheid combineert met grof geweld. Een n pencak silat meester kan een tegenstander met een klap doodslaan of met een pijlsnelle handbeweging blijvende invalide maken. Maar pencak silat is niet bedoeld om vechtmachines te creëren. Het is bedoeld als zelfverdediging. Een Silatstijl in West-Java leert vechters vooral de slagen van de tegenstander te blokkeren; pas bij de derde klap mogen ze iets terugdoen. Een goede pencak silat leermeester leert ook altijd dat het beter is de vijand te ontwijken dan met hem te vechten.

Het gaat bij pencak silat niet alleen om fysieke zelfverdediging; training van de geest is minstens zo belangrijk. Vechters leren hun emoties en pijn te controleren, zodat de tegenstander hun zwakke plek niet ontdekt. Verscherping van het instinct is nodig om vast te stellen of een onbekend kwaad in de zin heeft. Vroomheid moet vechters nederig houden en zorgen dat ze hun vaardigheden voor het goede doel inzetten. Als ik vecht en het doet pijn, komt dat van Allah”, leren Indonesische beoefenaars, die hun training altijd met een gebed beginnen.

Het bovennatuurlijke is bij Pencak Silat nooit ver weg

 Ook het bovennatuurlijke is in Pencak Silat-kringen nooit ver weg. Eens in de zoveel tijd berichten lokale media over pencak silat-vechters die overlijden tijdens een mislukte poging om onkwetsbaar te worden. Maar allen pencak silat meesters van vroeger, die zich niet bezighielden met wereldse zaken bezaten deze. Volgens mythische verhalen konden ze vliegen en zelfs kogels met hun billen opvangen. 

De pure en traditionele krijgskunst pencak silat en de kunst van de onaantastbaarheid raakten eind vorige eeuw in het slop in Indonesië. Pencak silat leed onder een ouderwets imago. Een sport voor de kampong, niet cool. Hippe hoofdstedelingen deden liever iets modieuzers als capoeira. In internationale pencak silat wedstrijden verloor Indonesië van Vietnam. 

Vechten tegen achttien tegenstanders tegelijk 

The Raid zorgde voor een enorme heropleving. Een beginnend SWAT-team vecht zich een weg vechten uit een flatgebouw vol gangsters. Met pijlsnelle handbewegingen, het lichaam laag bij de grond. En met minder salto’s en andere acrobatiek dan in veel andere vechtfilms. Hoofdrolspeler Uwais vecht met messen, of tegen achttien tegenstanders tegelijk. Veel jeugdige Indonesiërs werden ook getroffen door alle culturele en religieuze aspecten die met pencak silat samenhangen. Niet voor niets begint The Raid met een biddende Uwais.  Voor beoefenaars is het dan ook niet gewoon een hobby, maar echt deel van hun leven. Ze komen niet in een gymzaal om een uurtje klappen uit te delen en weer naar huis gaan. Ze komen thuis bij hun leraar, met wie ze een echte band hebben. Actueel telt Indonesië weer honderden pencal silat clubs in steden en dorp. Een recordaantal recordaantal jongeren vraagt de tot nationale volksheld uitgegroeide Uwais of hij het hun wil leren.

Tonggak Raso 

De jonge West Sumatraanse danser en choreograaf Ali Sukri verraste het Indonesische publiek de afgelopen jaren door moderne dans te verweven met de verdedigingskunst Pentjak Silat, uit de hooglanden van West Sumatra. In Tonggak Raso, een strakke choreografie zonder folkloristische verwijzingen, verkent hij het effect van externe invloeden op de lokale cultuur. Anders dan bij veel Indonesische theatervoorstellingen, die bekend staan om hun rituele folklore en trage dramaturgie, houdt Sukri de aandacht vast door de energie en vaart van zijn performers tot een climax te stuwen. 

Te zien op woensdag 26 april in de Papyruszaal van Theater aan het Vrijthof. Aanvang 20.00. Inleiding vanaf 19.00. 

Lees ook: https://parkstadactueel.nl/2019/08/12/indie-herdenking-heerlen-donderdag-15-augustus-in-de-tuin-van-dinger/

.