BRANDBRIEF aan de gemeenten van Parkstad

BRANDBRIEF aan de gemeenten van Parkstad “ook als het niet over klimaat gaat, moet het over klimaat gaan “ Opgesteld door de Klimaatcoalitie Parkstad bij gelegenheid van het Klimaatalarm2021 op 14 maart a.s. Onlangs vernamen we weer in het nieuws : “KNMI: 1,5 graad opwarming mogelijk al over negen jaar bereikt”. Dit meest recente bericht is er een in een lange reeks van berichten en wetenschappelijke publicaties die klimaatverandering aan de orde stellen.

En dit al gedurende 30 jaar en langer. Daarbij recent ook uitgebreide waarschuwingen door grote groepen wetenschappers in binnen- en buitenland (1,2). Klimaatchaos is een van de vele symptomen van een wereldwijd falend economisch systeem en, samen met de afname van biodiversiteit, het meest gevaarlijke, levensbedreigende symptoom. Politiek en beleidsmakers zijn wettelijk verplicht op de hoogte te zijn van relevante wetenschappelijke ontwikkelingen, de burgers daarover voor te lichten en zo goed mogelijk de maatregelen te treffen om die burgers te beschermen (3). Helaas hebben overheden op nationaal en lokaal niveau jarenlang op alle fronten gefaald. Kennis ontbreekt of is onvoldoende, zowel op het gebied van klimaatwetenschap als op het gebied van de urgentie en geweldige omvang van de noodzakelijke te nemen maatregelen.

Burgers zijn niet systematisch en bij herhaling voorgelicht over de ernst van de problemen en over de consequenties van de noodzakelijke maatregelen. Gevolg: ontbrekend draagvlak. Oorzaak van dit falen: electorale overwegingen en psychologische mechanismen(4). Dat wil niet zeggen, dat er niets gebeurt. Langzaam is het besef doorgedrongen, ook in de gemeentelijke politiek, dat klimaat een “ding” is. Dus is er met PALET 1.0 en 2.0 regionaal en gemeentelijk beleid, met PALET 3.0 een eerste uitvoeringsprogramma (2016-2020). Er zijn goede projecten zoals Palet3.0, een Zonnepanelenproject Parkstad en er zijn samenwerkende wethouders met duurzaamheid in de portefeuille. Maar de tussentijdse doelstellingen van PALET3.0 worden na herhaalde lezing o.i. nu al niet gehaald en dan gaat het nog maar vooral om het laaghangende fruit (zonnepanelen en windmolens).

Dat belooft niet veel goeds voor andere, meer ingrijpende veranderingen: vervanging of uitfasering van beton, kunstmest, plastic, staal etc. en, niet onbelangrijk, een ander consumptiepatroon van burgers. Ons hele leven is nl. doordrenkt met fossiele energie en gebaseerd op enorme hoeveelheden grondstoffen. Als de energietransitie op basis van Palet3.0 geheel en volgens schema zou worden uitgevoerd, dan zijn we er ook nog lang niet. Gemeenteraadsleden en Colleges: klimaatverandering en biodiversiteitsverlies zijn geen onderwerpen zoals alle andere. Ze horen niet thuis tussen riolering, duivenpoep en nieuwe stadhuizen en stadskantoren.

Het zijn problemen van een buitencategorie. Als alle huidige nieuwbouw al lang verdwenen en vergeten is, dan nog hebben vele generaties lang mensen en natuur problemen die niet te overzien zullen zijn. En het is dus ook jullie verantwoordelijkheid en morele plicht om daar dagelijks mee bezig te zijn en klimaat en biodiversiteit voortdurend en bij alle discussies en beslissingen mee te wegen, ook als er niet direct een verband lijkt te zijn. Dat is er nl. bijna altijd wel. Gaat de noodzakelijke transitie geld kosten ? Ja, natuurlijk gaat dat geld kosten. Voor een belangrijk deel is dat een gevolg van ons handelen in het verleden.

Geleend geld terugbetalen dus. Er zullen met de beperkte middelen andere prioriteiten moeten worden gesteld: even afzien van grote en kleine, niet absoluut noodzakelijke zaken zoals bouwprojecten. Neem daarbij een voorbeeld aan betrokken burgers die investeren in isolatie en warmtepompen en daarbij afzien van stedentrips en reisjes naar Verweggistan. Blijft onze manier van leven hetzelfde ? Nee, natuurlijk niet. Onze manier van leven is energie- en grondstoffenverslindend en in relatie tot de rest van de wereld immoreel. En licht de burger hierover voor en niet op, geef argumenten waarvoor een en ander noodzakelijk is, vertel de waarheid, spreek niet in eufemismen. Tine Hens, Belgisch schrijver en opiniemaker, zegt het -licht aangepast- als volgt (5): “ ook als het níet over klimaat gaat, moet het over klimaat gaan “ Vandaar dat bezorgde burgers vanuit een aantal organisaties zich hebben verenigd in een Klimaatcoalitie. In aanloop naar de komende verkiezingen tijdens het Klimaatalarm2021 zullen zij weer een poging doen om de burger erop te wijzen, dat klimaatverandering en aanverwante crises bovenaan het lijstje van belangrijke onderwerpen moeten staan in het kieshokje. Déze verkiezingen én die van volgend jaar (gemeenteraadsverkiezingen). Een selectie van een aantal eisen van de Klimaatcoalitie wordt hier ook bijgevoegd ter attentie van de bestuurders van de Parkstadgemeenten.

Foto’s®Parkstad Actueel/Lucho Carreno