Zuid-Limburgers en Klimaatadaptatie: Wat Te Doen?

Zuid-Limburgers bouwen mee aan een klimaatbestendige en gezonde grensregio

Meer groen, betere hittebescherming en één waarschuwingssysteem over de grens heen – inwoners van Zuid-Limburg, België en Duitsland denken actief mee over klimaatadaptatie en gezondheid in de Euregio Maas-Rijn.

Klimaatverandering stopt niet bij de grens – beleid vaak wel

Hoe houd je een wijk leefbaar tijdens een hittegolf? Waar vind je verkoeling als het te warm wordt? En hoe blijf je veilig bij extreem weer, zeker als je dicht bij de grens woont?

Deze vragen stonden centraal in het project Active Citizenship Participation (ACP), dat van 2022 tot 2025 liep. Ruim 1.200 inwoners uit Nederland, België en Duitsland dachten mee over oplossingen voor klimaatverandering en volksgezondheid in de grensregio Euregio Maas-Rijn (EMR). In Nederland werd het project geleid door GGD Zuid-Limburg.

Inwoners Zuid-Limburg: duidelijke wensen voor hittebescherming en vergroening

Meer dan 800 Zuid-Limburgers deden mee via enquêtes en bijeenkomsten in o.a. Kerkrade, Vaals en Landgraaf. Belangrijkste uitkomsten:

Verkoeling bij hitte: Er is grote behoefte aan meer groen, schaduwplekken en openbare koele ruimtes, vooral in versteende wijken.
Drinkwatervoorziening: Mensen zijn tevreden over het drinkwater, maar missen informatie over gratis tappunten bij hitte.
Grensoverschrijdende veiligheid: Omdat meer dan 60% van de deelnemers regelmatig de grens oversteekt, is er vraag naar één waarschuwingssysteem voor extreem weer, ongeacht het land.
Inclusieve participatie: Inwoners willen dat jongeren en kwetsbare groepen beter betrokken worden bij besluiten over hun leefomgeving.

Van burgerparticipatie naar beleid

De resultaten van ACP zijn gedeeld met lokale en euregionale overheden in Nederland, België en Duitsland. Tijdens de slotbijeenkomst in Eupen (juli 2025) gaven overheden en maatschappelijke organisaties aan samen verder te willen werken aan:

Structurele burgerparticipatie in grensoverschrijdend beleid
Een sterker netwerk tussen gemeenten en inwoners
Meer financiering voor lokale klimaataanpakken
Mogelijke oprichting van een euregionaal burgerparticipatiepunt

“De ideeën van inwoners vormen een waardevolle basis voor grensoverschrijdend klimaat- en gezondheidsbeleid. We zien dat gemeenten zoals Kerkrade nu al concrete stappen zetten,”
Marita Bastiaens, unithoofd Milieu en Gezondheid, GGD Zuid-Limburg

Over ACP: innovatieve burgerparticipatie in de Euregio

Het project Active Citizenship Participation werd mogelijk gemaakt door de Robert Bosch Stiftung via het Common Ground-programma. De GGD Zuid-Limburg was hoofdpartner namens Nederland, in samenwerking met onder andere de Euregio Maas-Rijn, Stichting EPECS, en Duitse gezondheidsdiensten.

Een van de innovaties was de aangepaste Place Standard Tool EMR, waarmee inwoners zelf hun leefomgeving beoordeelden op thema’s als klimaat, gezondheid en veiligheid. Deze tool is vrij beschikbaar voor overheden, organisaties en burgers die aan de slag willen met klimaatadaptatie en participatie.

GGD Zuid-Limburg blijft ook in de toekomst betrokken als kennispartner bij vervolginitiatieven in de grensregio.

Foto’s: Lidia Carreno Photography