Sluiting Jumbo Heerlen en de gevolgen voor bewoners

De sluiting van de Jumbo in Heerlen heeft gevolgen. Wat er nu gebeurt, is dat veel bewoners rondom en in de buurt van de supermarkt de dupe zijn geworden. Vooral ouderen, die vaak minder mobiel zijn en dichtbij hun boodschappen moeten kunnen doen. Jongeren, voor wie het een toegankelijke en betaalbare plek was om iets te halen. Ook voor werknemers en bedrijven in de buurt, die er dagelijks terecht konden voor hun lunch, gaat het een gemis worden. Ondertussen hoor je overal mensen zeggen dat het “door de overlast” komt. Maar zo simpel is het niet.

Iedereen wist bij de komst van de Jumbo dat die zich zou vestigen op een plek waar armoede heerst en de problematiek die daarbij hoort. En iedereen weet dat bij een station altijd meer reuring is, soms ook overlast, is dan in een doorsnee woonwijk. Dat zijn geen verrassingen, dat zijn risico’s die vooraf ingecalculeerd hadden moeten worden.

Ik spreek als iemand die hier zelf jarenlang gewoond heeft. Ik ken de buurt goed. Wat je hier ziet, zie je in veel armere wijken: mensen die buiten hangen en socializen. Mensen willen ook niet de hele dag in de flats hangen bij mooi weer. Omdat ze niet altijd netjes gekleed zijn of verzorgd uitzien, worden ze vaak automatisch gezien als overlastgevers of onruststokers. Maar meestal zijn het gewoon mensen die samen tijd doorbrengen en met elkaar plezier hebben. Ook jongeren komen er vaak omdat de scholen in de buurt liggen. Natuurlijk gedragen tieners zich soms rebels, dat hoort bij hun leeftijd.

Ja, het is een onveilig gebied omdat er van alles gebeurd. Er is veel drugsoverlast en er lopen veel verwarde en dus onvoorspelbare personen rond. Eigenlijk meer op de Sittarderweg en het lange Jan Park dan bij Jumbo. Meestal gaat het ook om ruzies onder de jongeren of mensen zelf of om verslaafden en drugsgerelateerde zaken. Voor omstanders is er buiten dat het er dreigend uitziet meestal geen gevaar. Mits je je er niet mee bemoeit. Het beeld dat “de hele buurt gevaarlijk is” klopt dan ook niet. Wat voor de een onveilig voelt, is voor de ander dagelijkse normaliteit. De meeste mensen die hier zijn opgegroeid en of wonen staan ook hun mannetje of vrouwtje wel als het moet. Hoort bij de buurt. Ook een kenmerk van armere buurten is dat hier altijd veel sociale controle is. Mensen kennen de mensen. Al is het maar alleen van zien. Daarnaast, wanneer je gewoon open staat voor elkaar en met elkaar in gesprek gaat leer je ook je buurtgenoten kennen.

Wat me echt stoort, is de hypocrisie. Ik herinner me nog toen de Koning op bezoek kwam afgelopen jaar. Opeens was het paadje langs de flats bij Aurora, normaal gesproken vol zwerfafval nu brandschoon. Er werd beveiliging ingezet, niemand mocht er nog lopen, behalve bewoners.

Het propaganda verhaaltje werd weer verteld: Destijds werd er in de media over de Aurora flats gedaan alsof “alle bewoners samen de flats hadden geverfd, als teken van verbondenheid.” Pure propaganda. Ik heb navraag gedaan bij verschillende bewoners: dat verhaal klopt gewoon niet. Sterker nog, sommige bewoners werden zelfs met een knipoog gedwongen: je krijgt de flat alleen als je helpt schilderen. En dat terwijl de binnenkant van de flats om te schamen zijn. Het is een grote viezigheid daarbinnen met slecht onderhoud. Maar hey: “de buitenkant is mooi” Dit stoort mij persoonlijk al jaren.

Na het bezoek vroeg ik de woningbouw of dat schoonmaken echt speciaal voor de Koning was gedaan. Hun antwoord: ja. Mijn vraag terug: “Waarom niet voor ons? Zijn wij niet evenveel waard?” Er viel een stilte. Het bekende antwoord volgde: “Daar is geen geld voor.” Maar hoe kan het dan dat er wél altijd geld is voor grote evenementen in Heerlen, betaald van belastinggeld? Zou het niet beter zijn om wat minder festivals te organiseren en meer te investeren in een leefbare, veilige en schone wijk? Gelukkige bewoners maken toch ook een gelukkigere stad?

Wat me daarnaast nog opvalt en dit is misschien wel typisch Limburgs, is het voortdurende veroordelen en roddelen.( Social Media staat er weer vol mee ) Dat “gemeet aan elkaar.” Het helpt niemand. Integendeel: het maakt de kloof alleen maar groter. In plaats van elkaar te veroordelen, kun je ook gewoon je medemens leren kennen, ook al ziet die er anders uit of leeft die op een andere manier.

Ik zag laatst nog een pijnlijk voorbeeld van hoe snel er met twee maten wordt gemeten. Er stond een groep mannen van zichtbaar buitenlandse afkomst bij de Jumbo voor, en twee jonge blonde meisjes liepen langs. De mannen riepen niets en gaven geen aandacht. Maar de meisjes zelf begonnen, zodra ze voorbij waren, keihard apengeluiden te maken terwijl ze lachend achterom keken. Daarna stapten ze in een auto waar, zo leek het, hun ouders op hen wachtten. Verschrikkelijk om te zien. Het laat zien dat het echt niet altijd “die mannen” zijn die overlast veroorzaken. Soms zit het probleem juist in hoe men zich naar elkaar gedraagt en in de vooroordelen die in hen huist.

Het is te makkelijk om alles af te schuiven op “overlast.” Die is er in elke stad. De echte vraag is: waarom worden de bewoners steeds weer de dupe, terwijl er wél geld en aandacht is zodra er een koning langskomt of een evenement/subsidieproject op het programma staat waarmee gepronkt kan worden.

In plaats van roddelen, veroordelen en wegkijken, zouden we beter moeten luisteren naar bewoners en investeren in de leefomgeving. Want alleen dan kan Heerlen een stad worden waar iedereen zich echt thuis kan voelen.

In een leegstaande omgeving wordt het pas écht gevaarlijk. Dan blijft het stil. Geen mensen meer op straat, geen winkels, geen toezicht. Alleen nog leegte en alles wat daar mogelijk in groeit.

Hopelijk komt er toch snel toch wat anders, de bedoeling van het Maankwartier en de plek van de Jumbo was juist om de verbinding te maken tussen het centrum met de andere kant van het Spoor. Betekend dit nu dat het project mislukt is?

Lidia Carreno Photography