Koempeltreffen: Herinneringen van Mijnwerkers

Koempeltreffen schacht mijnmuseum ON1

In de schacht van het Nederlands Mijnmuseum, de voormalige Oranje Nassau I in Heerlen, vond een bijzonder Koempeltreffen plaats. Vijftig jaar na het einde van de Nederlandse steenkoolwinning kwamen oud koempels, hun families en bezoekers samen om herinneringen te delen.

De ontvangst was warm en gastvrij, met een speciaal koempel gebakje van bakker Frans Voncken en een kop koffie. Tussen de historische liftschacht en de indrukwekkende ophaalmachine kwamen de verhalen los.

Mijnwerkers uit Nederland, België en Duitsland vertelden over hun tijd ondergronds. Het ene verhaal was nog sterker dan het andere, want zoals altijd gold: baas boven baas.

Het museum, ondersteund door gemeente Heerlen, Provincie Limburg en Stichting Behoud Mijnhistorie, laat zien dat het mijnverleden niet vergeten is, maar springlevend blijft in de herinneringen van de koempels zelf.

In gesprek met oud-koempel Frans Klein (man met de afbouwhamer)

Frans Klein uit Eygelshoven stapte op veertienjarige leeftijd de mijn Julia binnen. Het werd zijn tweede thuis, want zestien jaar lang werkte hij ondergronds. Hij begon op de OVS, groeide door tot houwer en schopte het uiteindelijk tot schiethouwer. Vaak droeg hij dertig kilo dynamiet mee het donkere gangenstelsel in – een zware last, maar ook een grote verantwoordelijkheid.

In 1968 kwam er een bijzonder moment. Een mijnopzichter sprak hem aan en gaf hem een groot compliment over zijn zorgvuldige manier van werken en de strikte naleving van de veiligheidsregels. Toch voegde diezelfde opzichter er een advies aan toe: kijk om je heen naar ander werk, want met de Julia loopt het ten einde.

Dat vooruitziende woord bleek waarheid. Toen de mijn sloot, vond Klein een nieuw bestaan in Maastricht. Daar kreeg hij de kans zijn vrachtwagenrijbewijs te halen en begon hij aan een ander leven, ver weg van het kolenstof maar met dezelfde discipline en werklust.

Zijn geboorteplaats Eygelshoven, waar hij in de Dr. Nolensplein woonde, verruilde hij later voor Geleen. “Zo ben ik nog goed terechtgekomen,” zegt Klein met tevredenheid. Het verhaal van een mijnwerker die zijn weg wist te vinden, boven de grond.