Zorg voor de zorg

Stichting Patiëns is een vrijwilligersorganisatie die in 1991 werd opgericht vanuit de Rooms Katholieke kerk. Niet alleen in Heerlen, maar ook in Landgraaf hadden ze ‘zorg voor de zorg’, voor stervende mensen en hun familieleden. Samen met de werkers van het eerste uur werd daarom de stichting Patiëns opgericht, die zich tot doel stelde mensen te ondersteunen die graag thuis in hun eigen omgeving wilden sterven.

In de praktijk betekent het tot op de dag van vandaag dat we inspelen op de nood van de naaste familie van een stervende, die vaak overbelast en uitgeput raakt, waardoor de zorg aan de stervende in het geding komt. Zodoende willen wij ons als Stichting inzetten om zogenaamde mantelzorgers te ontlasten in de eigen thuissituatie. De stervende kan daardoor in alle rust in zijn eigen vertrouwde leefomgeving sterven en hoeft deze niet onnodig uit huis te worden geplaatst.

Vele vrijwilligers, allen met het hart op de juiste plaats, boden zich gedurende de afgelopen 27 jaar aan om mee te werken aan dit nobele doel. Want zeg nu zelf: wat is er nu mooier dan thuis te kunnen sterven? Niet voor niets luidt het spreekwoord dat we zo vaak horen: “Oost, west, thuis best” Dat laatste geldt natuurlijk alleen als er thuis genoeg draagvlak is om dit mogelijk te maken.

Stichting Patiëns wil hierbij een handje helpen! Niet alleen omdat we zorg hebben voor de zorg, maar bovenal omdat we mee willen helpen om te voorzien in de laatste wens van een stervende en zijn familie. De wens om thuis in eigen omgeving te kunnen sterven. Daarom bieden onze vrijwilligers hun kostbare, vrije tijd aan om naast de mantelzorger te gaan staan om hen zo de benodigde ademruimte te bieden, die nodig is om zelf even op adem te kunnen komen. Alleen dan is het vol te houden om een dierbare te verzorgen tot het laatste toe, zonder zelf buiten adem te raken.

Het zorgen voor een dierbare, die gaat sterven is namelijk beslist geen sinecure. Het vraagt een allesomvattende inzet en dienstbaarheid en dat betekent dat je als naaste vaak niet toekomt aan je eigen gevoelens of emoties. Je holt van het ene naar het andere en bent volledig gericht op de ander, waardoor je jezelf soms helemaal uit het oog verliest met alle gevolgen van dien. Dat is een van de redenen waarom onze vrijwilligers gelijk inspringen, als we bellen voor een zorginzet. Ervaring leert ons dat mensen pas om hulp vragen als ze zelf bijna niet meer kunnen. Het liefste willen ze het hele stervensproces zelf doen en de tijd die hen nog rest zelf bij hun dierbaren blijven. Ook de stervende in kwestie wil eigenlijk niets liever dan dat zijn eigen familieleden voor hem zorgen.

Toch, als de zorg eenmaal overgedragen is en de stervende in kwestie ziet, merkt en ervaart hoeveel lucht het geeft aan de mantelzorger zelf, vinden ze het vaak jammer dat ze niet eerder hebben gebeld.

Die wetenschap maakt ook dat we vanuit onze stichting zo snel mogelijk op intake gaan op het moment dat we een aanvraag krijgen. Binnen 48 uur proberen we een kijkje te nemen in de betreffende thuissituatie. Dat betekent dat we niet alleen van maandag tot en met vrijdag op intake gaan, maar ook als het nodig is op zaterdag of zondag. Zo snel mogelijk proberen we op deze wijze een beeld van de thuissituatie te vormen, om zo inzichtelijk te krijgen voor wie en waarvoor een vrijwilliger van onze stichting nodig is. De aanvragen komen via de thuiszorg, de huisarts of via familieleden van de stervende.

Na een intake maken we een rooster van inzet waarop de hulpvrager kan zien wanneer, welke vrijwilliger komt. De vrijwilliger gaat vanaf dat moment wekelijks naar de zorgvrager op vastgestelde tijden. Elk zorgmoment duurt drie uur en wordt ingevuld in overleg met de stervende. De vrijwilliger past zich aan de zorgbehoefte van de stervende en zijn familie aan. Zo kan het zijn dat de stervende drie uur slaapt terwijl de vrijwilliger er is, maar het kan ook zijn dat hij juist graag wil praten met de vrijwilliger of samen tv wil kijken. Ondertussen is de mantelzorger, degene die normaliter zorg draagt voor de stervende, in de gelegenheid om even zijn zinnen te verzetten, een boodschapje te doen of op een andere wijze te ontspannen zodat hij weer met hernieuwde energie terug kan keren naar huis.

Kortgeleden belde een mantelzorger op. Zij begon spontaan te huilen toen ze hoorde dat onze vrijwilligers mee wilden helpen om het mogelijk te maken dat haar echtgenoot thuis kon blijven in deze laatste dagen van zijn leven. Ze vertelde hoe zwaar het was om hem 24 uur per dag, 7 dagen in de week alleen te verzorgen: soms wist ze niet meer waar ze het zoeken moest van ellende. Haar dochter had haar geattendeerd op onze stichting en daarom informeerde ze nu hoe dat in zijn werk zou gaan. Zoals we zo vaak horen, hadden ook zij zelf de zorg afgehouden omdat ze zolang mogelijk met zijn tweetjes wilden zijn. Echter, nu kon ze ècht niet meer. Na eerst een slag om de arm te houden en alleen om informatie te vragen, was ze uiteindelijk zielsgelukkig dat onze vrijwilligers bereid waren om te komen helpen. Nu gaat ze twee dagen per week drie uurtjes even iets anders doen om de batterij weer op te laden, zodat ze daarna weer aandacht kan hebben voor haar man.

Ze beschreef het zelf zo mooi: “ik ben zo moe dat ik om het minste of geringste uit de slof schiet met als gevolg dat ik me daarna schuldig voel!”

Deze vicieuze cirkel waarin ze terecht gekomen was, kunnen wij door onze inzet doorbreken, mits mensen open staan voor hulp. De hulp die we bieden is vrijwillig, maar niet per definitie vrijblijvend, want je verplicht je er als vrijwilliger toe, wekelijks drie uur beschikbaar te zijn voor onbepaalde tijd. Soms kan een zorg na een week zijn afgelopen en een andere keer kan het ook drie maanden of zes maanden duren voordat de zorg ten einde loopt.

Vele beroepen zijn vertegenwoordigd binnen onze Stichting. Het zijn dus niet alleen mensen uit de zorg. Het is zelfs zo, dat verzorgden en/of wijkverpleegkundigen hun pet moeten afzetten: aan het bed is iedereen gewoon vrijwilliger. Al onze vrijwilligers hebben het hart op de juiste plaats en proberen van daaruit zorg op maat te leveren. Mocht het toch een keer niet klikken tussen de zorgvrager en een van onze vrijwilligers, vragen we om dat meteen bij de coördinatoren aan te geven. Hiermee verkwist je geen onnodige tijd met iemand in huis waar ze zich niet thuis bij voelen. Onze ervaring van de afgelopen jaren leert echter dat dit niet vaak gebeurt. De gemiddelde leeftijd van ons vrijwilligersbestand is 65 jaar, al hebben we een aantal trouwe vrijwilligers die op leeftijd is gekomen en inmiddels ouder zijn dan 80 jaar. In de nabije toekomst zijn we dus naarstig op zoek naar nieuwe vrijwilligers die onze stichting willen komen versterken. Al onze vrijwilligers kunnen volmondig beamen dat dit vrijwilligerswerk verrijkend is voor je eigen leven. Het is fijn om er te mogen zijn voor je medemens.

Onze stichting is aangesloten bij de landelijke organisatie VPTZ oftewel de Vrijwillige Palliatieve Terminale Zorg. We hebben gemiddeld zo’n 40 hulpvragen per jaar waar we met veel liefde en toewijding onze diensten aanbieden. Dat betekent dat er niet wekelijks een beroep op jou als vrijwilliger wordt gedaan. Per aanvraag wordt er niet alleen gekeken wie er het beste in deze zorg zou kunnen passen, maar wordt ook in overleg bekeken of het tot jouw mogelijkheden behoort, nu deze zorg in te stappen.

Voel jij je door bovenstaande verhaal aangesproken en zou je wat vrije tijd beschikbaar willen stellen voor onze doelgroep, kijk dan snel op onze website voor meer informatie: www.stichtingpatiëns.nl of neem contact op met ons via info@stichtingpatiëns.nl

Foto’s®Parkstadactueel/Lucho Carreno