Topexp0 ‘Bloed en Tranen’ in Suermondt-Ludwig-Museum Van 8 maart tot en met 11 juni .
Topexp0 ‘Bloed en Tranen’ in Suermondt-Ludwig-Museum
Van 8 maart tot en met 11 juni
Onder de titel ‘Bloed & Tranen – Albrecht Bouts en het gezicht van de Passie’ is vanaf woensdag 8 maart in het Suermondt-Ludwig-Museum (S-L-M) in Aken een spectaculaire expositie te zien. Centraal in de tentoonstelling van de superlatieven staan drie iconen uit het atelier van de Leuvense schilder Albrecht Bouts: de Man van Smarten, de diepbedroefde Maria en het hoofd van Johannes de Doper op een schaal.
Maar dat is niet het enige. Peter van den Brink, de Nederlandse directeur van het S-L-M Aachen is er dankzij z’n imponerende internationale netwerk in geslaagd om een vijftigtal fascinerende devotiestukken uit de hele wereld naar Aken te halen. Van Sibiu tot Kansas City, uit het Louvre, Metropolitan, Prado en andere toonaangevende musea tot particuliere collecties.
De meest ontroerende en fraaie exemplaren die er op deze wereld te vinden zijn, kunnen daardoor nu in één tentoonstelling worden bewonderd. En dat op zo’n manier dat iedere bezoeker zich in een dramatisch passiespel waant. De verbazingwekkende lichteffecten, de ontroerende schoonheid van de kunstwerken uit het begin van de zestiende eeuw en op de achtergrond de klanken van de Mattheus-Passion van Johann Sebastian Bach maken deze tentoonstelling tot een bijzondere en beklijvende belevenis.
Centraal in de tentoonstelling staat een drietal iconen uit het atelier van de Leuvense schilder Albrecht Bouts: de Man van Smarten, de diepbedroefde Maria en het hoofd van Johannes de Doper op een schaal. Albert Bouts (1450-1549) geboren en zijn hele leven woonachtig in Leuven, was een kunstschilder uit de Zuidelijke Nederlanden die religieuze motieven schilderde. Hij wordt gerekend tot de Vlaamse Primitieven. Hij realiseerde een uitzonderlijke productie mede omdat hij bij 100 jaar werd voor de late middeleeuwen haast ongekend.
Het talent had Albrecht van geen vreemde. De schilderkunst in laatmiddeleeuwse Leuven werd bepaald door zijn internationaal bekende vader Dirk Bouts (ca. 1410-1475). Na diens overlijden zetten zijn twee zonen Dirk jr. en Albrecht zijn werken voort. Van Dirk jr. is geen eigenhandig werk bekend, van de tweede zoon Albrecht echter des te meer.
Vanaf de twintigste eeuw werden steeds meer werken met zekerheid toegeschreven aan Albrecht, Bijvoorbeeld de triptiek De hemelvaart van Maria die regulier in de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten in Brussel te zien is. Een groot gedeelte van Bouts oeuvre bestaat uit de panelen met Christus met doornenkroon, het Ware Gelaat van Christus en Mater Dolorosa, die ware bestsellers op de vrije markt werden. In de laatmiddeleeuwse devotiepraktijk was alles gericht op een zo emotioneel mogelijke beleving van het geloof. Bouts wist als geen ander in te spelen op deze behoefte.
De expositie ‘Bloed en Tranen’, die op iets kleinere schaal eerder in Luxemburg werd getoond, komt in Aken tot volle ontplooiing. Zo is het S-L-M voor het eerst een bijzonder en vrijwel onbekend drieluik uit particulier Parijs bezit te zien. Tegen een azuurblauwe achtergrond toont de gemartelde Christus, zijn gehavende gelaat vol bloed en tranen, ons zijn doorboorde handen. Van uitzonderlijk gehalte is ook het diptiek met Maria en Christus uit Aken zelf, nog steeds in de originele kast met op de keerzijde de Verkondiging van Christus’ geboorte: het alfa en omega, zogezegd.
Ietwat luguber, maar bovenal spectaculair, zijn de negen Johanneshoofden op schotels, vijf geschilderd en vier als beeldsnijwerk. Er zijn namelijk niet uitsluitend kunstwerken van Albrecht Bouts te zien. Ook de Maastrichtse beeldsnijder Jan van Steffeswert is van de partij met zijn uit 1508 stammende Johannes-in-Disco uit het Grand Curtius. En wat te denken van de bijkans waanzinnig ogende Johannes uit Keulen, een mannelijke Medusa! Ook in de schilderkunst is Albrecht Bouts niet de enige troef die gespeeld wordt: uit de National Gallery in Londen is de Man van Smarten van Albrechts beroemde vader Dirk Bouts aangereisd en voor het eerst wordt het schitterende diptiek van Christus en Maria van Hans Memling aan het publiek voorgesteld.
Kortom de tentoonstelling is er één van superlatieven, van drama én intimiteit, die afgesloten wordt door Bill Viola’s beroemde Study for Emergence, waarin de passie, het lijden en het verdriet in een genadeloze slow motion voor onze ogen wordt afgespeeld. Het is tot en met 11 juni te zien in het Suermondt-Ludwig-Museum aan de Wilhelmstrasse 18 in Aken. Het S-L-M is van dinsdag tot en met zondag van 10.00 tot 17.00 geopend. Bij de tentoonstelling verschijnt ook een prachtig geïllustreerd boek met bijdragen van veel kenners.
