Veldeke Limburg presenteert Jaarboek 2018
Met bijdragen over o.a. de Benrather lijn (Lei Heijenrath), Limburgse namen voor bloemen en planten (Els Diederen) en een onderzoek naar lees-en schrijfvaardigheid van tweetalige Limburgse kinderen (Romy Roumans).
Op woensdag 26 juni jl. werd in de ECI Cultuurfabriek in Roermond het Jaarboek 2018 van Veldeke Limburg gepresenteerd. De diverse activiteiten die Veldeke Limburg op plaatselijk én lokaal niveau organiseert om zowel de Limburgse taal als de Limburgse volkscultuur te bevorderen, hebben hierin een nadrukkelijke plaats gekregen. Ze geven een mooi beeld van het beleid dat de vereniging voor ogen staat. Daarnaast bevat het jaarboek ook resultaten van diverse onderzoeken naar de Limburgse taal. Ook bevat het volkskundige bijdragen, bijvoorbeeld over de Limburgse namen voor bloemen en planten. De redactie werd verzorgd door Pierre Bakkes, Peter Klein en Huis voor de Kunsten Limburg streektaalfunctionaris Ton van de Wijngaard. Het Jaarboek 2018 van Veldeke Limburg is voor 20 euro (excl. verzendkosten) te bestellen bij het Huis via kcaris@hklimburg.nl.
Editie 2018
In het Jaarboek 2018 wordt in een aantal bijdragen verslag gedaan van taalkundig onderzoek naar het Limburgs. Veel ouders, leerkrachten en zelfs overheidsinstanties gaan er nog steeds vanuit dat het spreken van een Limburgs dialect een negatieve invloed heeft op de schoolresultaten van basisschoolleerlingen wanneer het gaat om het leren lezen en schrijven van de Nederlandse taal. Romy Roumans heeft aan de Radboud Universiteit in Nijmegen onderzoek gedaan naar de lees- en schrijfvaardigheden van basisschoolleerlingen in groep 4 en groep 8. Uit haar onderzoek blijkt het tegenovergestelde: tweetalige Limburgse leerlingen presteren hetzelfde en vaak zelfs beter dan eentalige Limburgse leerlingen.
De Benrather lijn is een belangrijke taalgrens die in het Duitse taalgebied al in de negentiende eeuw werd vastgelegd. Deze taalgrens bakent de Hoogduitse klankverschuiving af en scheidt op deze wijze het Nederduitse en het Hoogduitse gebied van elkaar. De Benrather lijn loopt ook een klein stukje door Nederland. In Zuid-Limburg zijn er een paar plaatsen die ten oosten van deze taallijn liggen: Kerkrade, Simpelveld, Bocholtz en Vaals. In de dialecten van deze plaatsen worden in een aantal gevallen de medeklinkers p, t en k ‘op zijn Duits’ uitgesproken: pief (‘pijp’), tsied (‘tijd’), wasser (‘water’), sjtaeche (‘steken’). Er is al veel onderzoek naar dit verschijnsel gedaan, ook op Nederlands grondgebied, maar toch is het nog steeds onduidelijk waarom deze taalgrens in Limburg precies hier loopt. Lei Heijenrath gaat in zijn bijdrage op zoek naar een verklaring en baseert zich daarvoor op de geschiedkundige ontwikkelingen van het gebied van vóór het jaar 1000.
Els Diederen inventariseert in haar bijdrage de Limburgse namen voor een groot aantal bloemen en planten en geeft verklaringen die bij de naamgeving een rol hebben gespeeld. Ze laat op deze wijze fraai zien hoe zeer volkscultuur en taal in dit geval met elkaar verbonden zijn. Haar artikel wordt uitvoerig geïllustreerd met een grote hoeveelheid schitterende foto’s die voor een belangrijk deel ook door haarzelf zijn gemaakt.
Dit zijn slechts een aantal voorbeelden uit het nieuwe jaarboek van Veldeke Limburg. Andere auteurs die een bijdrage hebben geleverd, zijn bijvoorbeeld Lotte Thissen, Peter Klein, Pierre Bakkes en Netty Engels. Evenals voorgaande jaren zijn de bijdragen ook nu weer zowel Nederlands- als Limburgstalig.
Over Veldeke Limburg
Veldeke Limburg is de provinciale koepel van tien lokale Veldeke-kringen die over de hele provincie verspreid zijn. Veldeke Limburg zet de Limburgse streektaal al ruim 90 jaar op de kaart door middel van diverse activiteiten. Zo werd bijvoorbeeld onlangs op zaterdag 25 mei in Panningen voor de zestiende keer op rij de provinciale Limburgse Declamatiewedstrijd voor de jeugd georganiseerd. Kijk op www.veldeke.net voor meer informatie.
