De natuur is queer: Seksuele diversiteit ontdekt

De natuur is queer: Bioloog Charlotte Vermeulen en cabaretier Maya van As laten zien hoe divers het dierenrijk écht is

Door de redactie

Interseksuele kangoeroes, homoseksuele pinguïnouders, parende leeuwinnen en zelfs vissen die van geslacht kunnen veranderen: het komt allemaal voor in de natuur. En toch weten we er verbazingwekkend weinig van. Emeritus ARTIS-bioloog Charlotte Vermeulen brengt daar verandering in met haar interactieve theatercollege Seksuele diversiteit in het dierenrijk. Samen met cabaretier Maya van As, bekend van het duo Vlamousse, trekt ze door het hele land met een mix van wetenschap en humor. Hun boodschap is duidelijk: de natuur is queer, en queer is natuurlijk.

Meer dan dertig jaar werkte Charlotte Vermeulen als huisbioloog voor ARTIS. In die tijd onderzocht ze talloze vormen van seksueel divers gedrag in de natuur. “Homoseksueel gedrag is al bij 1.500 soorten vogels en zoogdieren waargenomen. Sommige vissen wisselen zelfs van geslacht en weer terug,” vertelt Vermeulen. “Toch hebben we daar bij dieren vaak overheen gekeken, bewust of onbewust.”

Na jaren van lezingen, rondleidingen en cursussen in ARTIS, staat Vermeulen nu voor het eerst op het theaterpodium. In anderhalf uur neemt ze het publiek mee langs verrassende voorbeelden van seksuele diversiteit in het dierenrijk. En dat doet ze niet alleen. Cabaretier Maya van As zorgt met scherpe humor en persoonlijke verhalen voor een luchtige noot én diepgang. “Het is het leukste college dat je ooit hebt bijgewoond,” zegt Van As. “Het heeft alles: dierenfeiten, tien centimeter lange clitorissen, activisme én een nieuwe blik op wat we ‘natuurlijk’ noemen.”

Feiten, humor en activisme

De dynamiek tussen Vermeulen en Van As zorgt voor een bijzondere chemie op het podium. “Ik ben van de gevoelens, Charlotte van de feiten,” zegt Van As lachend. “Maar we leren veel van elkaar.” Vermeulen beaamt dat: “Het is fijn om samen te vertellen wat de biologieleraar vroeger nooit vertelde. Maya zegt altijd: ‘Jij bent de kennisbron, ik het glijmiddel.’”

Het interactieve theatercollege blijkt niet alleen leerzaam, maar ook confronterend. “Veel mensen baseren hun beeld van wat natuurlijk is op culturele normen,” legt Vermeulen uit. “Maar in de natuur bestaat er meer dan alleen man en vrouw. Er zijn tussenvormen, geslachtsveranderingen en talloze vormen van seksueel gedrag die afwijken van de standaard.”

Verrassende verhalen

De voorstelling zit vol verrassende verhalen. Van As noemt het voorbeeld van Sunnyboy, de beroemde Nederlandse KI-stier uit de jaren ’90. “Hij was homoseksueel. Als ze een stier voorbij lieten lopen, besprong hij zijn plastic dekkoe meteen. Maar bij een tochtige koe gebeurde er niets. Dat zo’n symbool van mannelijkheid intrinsiek homo was, vind ik fantastisch. Dat zet toch wat gangbare ideeën op hun kop.”

Voor Vermeulen is vooral de verbazing van het publiek bijzonder. “Al bij het eerste verhaal gebeurt er iets in de zaal. En aan het eind hebben we het hele LHBTIQ+ alfabet in de natuur langs laten komen. Mensen zeggen vaak: ‘Waarom wist ik dit niet eerder?’”

Natuur als spiegel

Wat beiden hopen te bereiken? “Dat mensen met een open blik naar de natuur én naar elkaar kijken,” zegt Vermeulen. Van As vult aan: “Het is vooral onnatuurlijk hoe wij queergedrag als onnatuurlijk zijn gaan bestempelen. Terwijl de natuur zelf het tegenovergestelde laat zien. En als dat niet bevrijdend is, weet ik het ook niet meer.”

Het theatercollege ‘Seksuele diversiteit in het dierenrijk’ is tot en met 28 augustus 2025 te zien in theaters door heel Nederland. In het seizoen daarna volgt een reprise.