Aachen en Euregio al 500 jaar spil in strijd om ware geloof
In 2017 is het 500 jaar geleden dat Maarten Luther met zijn protest tegen de praktijken van de Rooms-katholieke Kerk een van de grondleggers werd van de Reformatie. Als zodanig is Luther door de eeuwen heen door reformatorische christenen bejubeld als held. Maar Luther had ook foute opvattingen. Zo bleek hij er sterke antisemitische gevoelens op na te houden en riep hij gelovigen er zelfs toe op om Joden te vervolgen. Het gedachtegoed dat Luther hierover achterliet kwam Adolf Hitler bijvoorbeeld buitengewoon goed van pas om christenen achter zijn plannen te scharen om het Joodse volk uit te roeien. Aken toont via de tentoonstellingen ‘De strijd om het ware geloof’, Reformatie en confessionalisering tussen Maas en Rijn’ en ‘Goud en Zilver uit kloosters van het Drielandpunt’ in drie musea onder de paraplu van de Route Charlemagne de strijd om het ‘ware geloof’ en Luther’s invloed op de Euregio.
Luthers stellingen verspreiden zich snel na de bekendmaking. Binnen 50 jaar, werden de grote bekentenissen van de Lutherse, gereformeerden en katholieken gevormd met duidelijk omschreven leerstellingen en vormen van aanbidding. En daar stond prangende vragen: Hoe kunnen we samen leven, hoewel we anders denken? Willen we nog steeds samen leven? Op veel plaatsen werden de bekentenissen gecompenseerd door meedogenloos. Te diep leken de loopgraven, die werden gekenmerkt door uiteenlopende opvattingen over de sacramenten, de genade van God, de structuur van de kerk, van de rol van Gods Woord en de traditie.
De regio Aken gelegen in de voorkant van andere regio’s, lag op het snijpunt van deze geschillen. In 1611 kwam het in Aachen tot een memorabele opstand. De Protestanten bestormden het Rathaus en namen tot 1614 de macht over van de katholieke machthebbers. Op last van de keizer volgden vergaande sancties. Alle bij de opstand betrokkenen werden op de markt onthoofd. Een van de aanvoerders van de opstand Johann Kalckberner wist te ontsnappen maar stierf tijdens zijn vlucht. Daarop werd in 1616 op de markt in Aken een schandpaal geplaatst die de Akense burgerij als afschrikwekkend voorbeeld steeds voor ogen moest staan.
De unieke Europese ligging van Aachen zorgde uiteindelijk echter voor het ontstaan van een zogenaamde ‘Derde Weg’, een zeer opmerkelijke behandeling in de strijd voor religieuze tolerantie en openbare eredienst voor de katholieken, lutheranen en gereformeerden. En uiteindelijk een relatief rustig en gelijkwaardige samenwerking tussen de verschillende geloofsaanhangers in de Euregio.
De belangrijkste tentoonstelling in het Centre Charlemagne, tot 3 september te zien, toont hoe de drie grote christelijke denominaties tijdens de ‘Derde Weg’ hebben onderhandeld over hun leven samen in de Euregio Maas/ Rijn.
Complementair aan deze hoofdtentoonstelling toont het Couven Museum Aken tot 3 september de expositie goud en zilver uit kloosters uit de kloosters van het drielandenpunt: Vrome fundamenten van de burgerij en de adel. In het Internationales Zeitungsmuseum op de markt in Aken is tot 3 september de expo: ‘Das Wittenberger Fest’, Die Reformationsjubiläen im Spiegel der Presse’te zien.
Foto’s: Copyright: Stad Aachen.
