Bokkenrijders in de landen van Overmaas
Een goed georganiseerde bende van professionele boeven of losse groepjes armoedzaaiers in handen van een falend justitieel apparaat?
We schrijven 1730-1774 en bevinden ons in Zuid-Limburg of net daarbuiten in plaatsen als Rekem (B) of Herzogenrath (D). Indertijd heette dit gebied de Landen van Overmaas. Het zijn politiek roerige tijden. Ontheemden, verbannenen, landlopers en gedeserteerde soldaten plunderen en ontheiligen tientallen boerenhoeven, kerken en pastorieën. Daarbij wordt vaak bruut geweld gebruikt en vallen er doden.
De autoriteiten treden hard op. Verdachten komen nogal eens op de pijnbank terecht en bekennen dan alles wat van hen gevraagd werd. Zo ook worden er honderden namen genoemd van ‘medeplichtigen’, zelfs zonen, dochters, echtgenoten worden genoemd. Vaak leiden deze bekentenissen en dubieuze rechtsgang tot de meest afschuwelijke executies.
Bokkenrijders in de landen van Overmaas. Na jaren van literatuurstudie en archiefonderzoek heeft Rein van Lieshout* met dit in drie delen uit te geven boek, veel mysteries uit de duistere bokkenrijdersperiode weten te ontsluieren. Er staan veel verhoorverslagen in die in de bestaande literatuur als verloren werden beschouwd. Uit deze documenten krijgt men een ontnuchterend beeld van de leefomstandigheden, machtsverhoudingen en procesvoering van deze tijd.
Het eerste deel begint met een beschrijving van de algemene toestand in Zuid-Limburg omstreeks 1740. De vervolging en terechtstelling van een groep vagebonden in Hoensbroek en de ontdekking en vervolging van de eerste bokkenrijdersbendes worden eveneens besproken.
*Rein van Lieshout houdt zich onder andere bezig met genealogie, (streek)geschiedenis en sterrenkunde.
Aan de hand van bewaard gebleven procestukken en correspondentie uit deze tijd krijgt de lezer een beeld van het leven in deze wanordelijke tijd, van de omgangsvormen van grote groepen maatschappelijke verschoppelingen, van de toenmalige rechtspraak en de rechtsgang. De overvallen, de buit, de martelingen en de executies worden tot in detail beschreven. Uiteindelijk zal de lezer zijn mogelijke romantische beeld van de Bokkenrijders moeten bijstellen.
Bokkenrijders in de Landen van Overmaas wordt uitgeven op A4-formaat en heeft een omvang van 212 pagina’s, inclusief register. Het boek is rijk geïllustreerd en wordt uitgegeven met zachte kaft. Het gaat in de winkel € 19,50 kosten en heeft als ISBN 978-94-93037-01-4. Onder andere te koop bij het Kasteel Hoensbroek, Thermenmuseum in Heerlen en enkele boekhandels in de regio (zie: https://www.landvanherle.nl/historische-reeks-parkstad-limburg/) of via de website van Het Land van Herle (https://www.landvanherle.nl/bestellen/).
