Diagnose: dementie. De wereld lijkt zich langzaam aan je te onttrekken. Het voelt alsof je aan de zijlijn staat en op de reservebank zit. Maar niets hoeft minder waar te zijn volgens gezondheidszorgpsycholoog en hoogleraar Marjolein de Vugt van het Maastricht UMC+ en Alzheimer Centrum Limburg. Vanaf 31 augustus is ze als deskundige te zien in het nieuwe SBS6-programma ‘Restaurant Misverstand’. Een initiatief van Alzheimer Nederland waarin negen mensen met dementie aan de slag gaan als restaurantmedewerker om zo de vooroordelen rondom de hersenaandoening te doorbreken. “Kijk naar wat mensen nog wel kunnen!”

In de zomer van 2019 werd een voormalig restaurant in Amsterdam omgetoverd tot ‘Restaurant Misverstand’. Een etablissement waar het personeel bestaat uit negen relatief jonge mensen met dementie onder de bezielende leiding van chef-kok Ron Blaauw. Vijf weekenden lang schoven iedere keer zo’n dertig gasten aan tafel aan in het bijzondere restaurant. Van BN’ers en foodbloggers tot familie en vrienden. We nemen samen met presentator Johnny de Mol letterlijk een kijkje in de keuken en zien hoe de negen medewerkers op persoonlijk vlak groeien. (*tekst loopt verder onder de foto*)

Confronterend. Je zou misschien verwachten dat er een boel mis gaat in Restaurant Misverstand en het er niet zo efficiënt aan toegaat als in een sterrenrestaurant. “En voor een deel is dat natuurlijk ook zo”, zegt De Vugt. “De koks in het programma hebben bijvoorbeeld telkens dezelfde recepten bereid, maar ze hadden de indruk dat het iedere keer iets nieuws was. Of een medewerker die continu bij de keuken de drankbestelling doorgeeft in plaats van aan de bar.” De Vugt nam voorafgaand aan het programma bij iedere deelnemer een cognitieve test af om een indruk te krijgen van de mentale vaardigheden en het eigen welzijn. De Vugt: “Daaruit bleek onder meer dat het zelfvertrouwen een knauw heeft gehad of dat mensen een gevoel van minderwaardigheid ervaren en zich afgesloten voelen van de samenleving. Dat is natuurlijk heel erg confronterend. Maar het gevoel aan de zijlijn te staan, wordt deels ook gecreëerd door de samenleving zelf.”

Teamspirit. Gaandeweg het programma zien we de deelnemers beter worden in hun taken. Hoewel het bewuste geheugen minder goed functioneert, werpt het routinematig werken namelijk wel degelijk zijn vruchten af. “Onbewust slaan je hersenen nog altijd informatie op, waardoor bepaalde handelingen door het telkens herhalen verbeteren”, verklaart De Vugt, die gedurende de avonden achter de schermen meekeek en zo nu en dan eens door het restaurant liep. “Maar misschien nog wel belangrijker is de steun die de deelnemers elkaar gaven als er even iets niet helemaal goed ging. Een klopje op de schouder of een knuffel van de ander hielp enorm om een onoverwinnelijke teamspirit te krijgen.”

Toekomstperspectief.Hoewel er nog altijd een stigma rust op dementie, willen Alzheimer Nederland en Marjolein de Vugt met Restaurant Misverstand meer begrip kweken in de maatschappij: “We willen zeker niet beweren dat iedereen met dementie zomaar aan het werk kan. Ieder individu is ook anders, maar wat we wel kunnen doen, is kijken naar wat mensen wel kunnen in plaats van denken in obstakels. Daar kan de samenleving zelf ook een handje bij helpen. Werkgevers en verenigingen kunnen hun activiteiten zo inrichten dat mensen met beginnende dementie nog mee kunnen doen. Deelnemen aan een zinvolle bezigheid geeft vaak meer voldoening dan dagbesteding. We verbeteren dan niet alleen de levenskwaliteit van patiënten zelf, maar ook van hun naasten. Het biedt, ondanks de dementie, toekomstperspectief.”

Op maandag 31 augustus om 21.30 uur is de eerste uitzending van ‘Restaurant Misverstand’ te zien op SBS6. Lees meer over de deelnemers op de website van Alzheimer Nederland.

Tekst UMC Maastricht en Foto: William Rutten