Een Eeuwfeest van Toneelvereniging Excelsior vol Herkenning met theater musical ‘Nuuks nuits óp de Nui-sjtroas’

Verslag en recensie:  door Peter Trompetter

Datum: zaterdag 25 oktober 2025 Locatie: Parkstad Limburg Theaters, HuB Kerkrade

Toneelvereniging Excelsior bewijst met haar jubileummusical dat de Nieuwstraat meer is dan asfalt en stenen: het is de ziel van de Kerkraadse gemeenschap.

De Nieuwstraat: Geschiedenis met een Hoofdletter 

Toneelvereniging Excelsior bracht met de musical ‘Nuuks nuits óp de Nui-sjtroas’ de geschiedenis van de misschien wel meest besproken straat van Nederland op de planken: de Nieuwstraat in Kerkrade en de Neustraße in Herzogenrath.

Het stuk volgt een duidelijke tijdlijn en vermijdt de harde feiten niet. Het publiek gaat terug naar de tijd van de metershoge prikkeldraad, de 1,50 meter hoge harmoniedraad en de leiconblokken die de grens vormden. Alle kanten van dit bijzondere grensbestaan komen aan bod: de strenge grensbewaking in de Eerste- en de Tweede Wereldoorlog, het smokkelen, de spraakmakende processie, de spanningen tussen de Nederlandse en Duitse voetbalfans, de aangrijpende moord op de douaniers en de uiteindelijke verbroedering tussen de twee grenssteden.

Pension Botmer: De Humoristische Rode Draad 

Hoewel de historische feiten de basis van de voorstelling vormen, ligt de hoofdrol bij een verzonnen, maar erg grappig verhaal. Het draait vooral om Pension Botmer: de eigenaren, hun nazaten én de vele gasten die langskomen. De voorbereiding van het feest voor de 100e verjaardag van de eigenaresse van het pension is al een belevenis. Deze verzonnen plek aan de grens zorgt voor misverstanden, komische situaties en warme, menselijke momenten, zoals onverwachte zwangerschappen en de gevolgen daarvan.

Recensie: De Balans Tussen Ernst en Humor 

De knappe balans tussen verzonnen verhaal en werkelijkheid tilt ‘Nuuks nuits óp de Nui-sjtroas’ naar een hoger niveau. Excelsior combineert de soms zware geschiedenis van de Nieuwstraat met de lichte en grappige verhaallijnen rondom het pension.

Dit verschil werkt niet storend, maar juist versterkend: de humor wordt scherper door de harde feiten. Tegelijkertijd worden de historische momenten door de menselijke en verzonnen context van het pension extra herkenbaar en emotioneel. Er gebeurde van alles tijdens dit leuke blijspel. Het prachtig gebouwde decor is al de moeite waard om te bekijken. De mooie dialectvertaling in combinatie met een uitstekend gespeelde toneelvoorstelling is iets wat je met eigen ogen gezien moet hebben. Met maar liefst 70 mensen op het toneel speelde de cast hun rol zo goed, dat het net leek alsof het echt gebeurde.

De Hoogtepunten: Een Viering van Talent 

Een grote meerwaarde was het ballet van zeven nog zeer beweeglijke dames die in hun jonge jaren deel waren van de Kirchroätser Meëdsjer. Zij brachten met hun dans en choreografie beweging, energie en schwung in de voorstelling.

Een van de beste momenten was het kleurrijke slotnummer, waarin de hele groep samenkwam. De combinatie van krachtige zang, dans en het mooi verlichte decor zorgde voor een kippenvelmoment dat het hele publiek meenam.

Het publiek genoot zichtbaar van de musical. De voorstelling was dan ook meer dan alleen toneel: de bekende liedjes nodigden uit om mee te zingen. Het resultaat was een echte viering in de zaal. De constante beloning van klappen, het meezingen en de terechte staande ovatie op het eind zei genoeg. Na afloop werd er nog volop nagepraat; iedereen was het erover eens: de bezoekers vonden het een geweldig toneelstuk.

Conclusie: Een Topprestatie 

Het spreekt voor zich dat alle drie de avonden uitverkocht waren. Als ik het mensen mocht aanraden, dan zou ik dit meteen doen. Het was een avond om niet te vergeten. Zondagmiddag vond de laatste voorstelling van de drie plaats – een kans die je zeker niet wilde missen.

Het was weer een topprestatie, waar Excelsior sinds januari tweemaal per week op had gerepeteerd. Met succes. Van ervaren tot minder ervaren acteurs, ze hebben allemaal een groot compliment verdiend. Een diepe buiging voor iedereen die aan deze productie heeft meegewerkt – op, naast en achter het toneel. Excelsior bewees opnieuw dat het hart van het Kerkraads amateurtoneel nog altijd volop klopt. Wat een feest om mee te maken!

© Peter Trompetter Fotografie